Stop de uitverkoop van wetenschap

Foodwatch wil kennis in plaats van kassa

Dit is het probleem

De voedingswetenschap staat in de uitverkoop: wetenschappelijk onderzoek raakt steeds meer afhankelijk van industriefinanciering. Dit is echter niet zonder risico’s. Net zoals de tabaksindustrie, beïnvloedt de voedingsindustrie de wetenschap. Dit is vaak  alleen in het belang van marketing en niet van de samenleving: kassa krijgt voorrang op kennis.

Hoe beïnvloedt de industrie het wetenschappelijk debat?

  1. Onderzoek(ers) financieren
  2. Onderzoek verspreiden als het de eigen belangen ondersteunt, of bekritiseren als dat niet het geval is
  3. De pers en media gebruiken om de eigen belangen te vertegenwoordigen
  4. Voordelige onderzoeksresultaten gebruiken om te lobbyen bij beleidsmakers
  5. Niet transparant zijn over de betrokkenheid van de industrie

Er zijn talrijke voorbeelden die aantonen dat de voedingsindustrie de wetenschap gebruikt om haar eigen belangen te verdedigen, vaak ten koste van de consument. Hieronder enkele rapporten en artikelen van foodwatch (international):

Uit een onthullend rapport van foodwatch blijkt dat ‘Big Sugar’ in Nederland in grote lijnen dezelfde strategieën als 'Big Tobaccco' gebruikt om de wetenschap te beïnvloeden. Deze strategieën zijn effectief: negen Nederlandse wetenschappers plaatsen suiker publiekelijk in een positiever daglicht, bagatelliseren de risico’s, bekritiseren maatregelen om de suikerconsumptie te reduceren, enzovoort. Dit kan de wetenschappelijke consensus verstoren, invloed hebben op voedingsbeleid en verwarring zaaien bij de consument. Lees hier de samenvatting of het volledige rapport!

FrieslandCampina heeft er alles aan gedaan om chocolademelk in een positief daglicht te plaatsen. Het bedrijf promootte wetenschappelijke studies, waarvan de auteurs banden hebben met de zuivelindustrie. Volgens deze studies zou cacao 'intelligentie en concentratie' verhogen, bijdragen aan betere schoolcijfers en 'minder cariës dan water' opleveren. Dergelijke industriestudies zijn niet onschuldig. Een Duitse deelstaatregering rechtvaardigde het subsidiëren van chocolademelk op basis van deze studies en van een 'informatiebureau' - gefinancierd door FrieslandCampina. Goed nieuws voor FrieslandCampina, die toen gesuikerde- en chocolademelk aan verschillende scholen in Duitsland leverde. Totdat de deelstaatregeringen (onder meer na kritiek van foodwatch) stopten met het subsidiëren van melkdranken met toegevoegde suiker. Klik hier voor meer info (rapport van foodwatch Duitsland).

Volgens gevoelige interne documenten schakelde chemiereus Monsanto ghostwriters in om wetenschappelijke studies, met betrekking tot de omstreden onkruidverdelger glyfosaat, te beïnvloeden. EFSA, de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid, baseerde zich op deze studies om glyfosaat opnieuw goed te keuren. Volgens de Wereld Gezondheidsorganisatie is glyfosaat echter 'mogelijk kankerverwekkend' . Het is dus cruciaal dat EFSA zich baseert op onafhankelijke studies in het belang van de samenleving, in plaats van beïnvloedde industriestudies. Via onze campagne 'Nederland, zeg NEE tegen Monsanto!' voert foodwatch actie tegen de nieuwe goedkeuring van glyfosaat. Klik hier voor meer info.

In de Verenigde Staten is een groot schandaal uitgebroken toen de The New York Times onthulde dat Coca-Cola 1.5 miljoen dollar had gedoneerd aan het ‘Global Energy Balance Network’ (GEBN). Dit netwerk van wetenschappers beargumenteerde dat er geen overtuigend bewijs is dat suikerhoudende dranken obesitas veroorzaken, en verschoof de aandacht van voeding naar het gebrek aan lichaamsbeweging. De financiering en beïnvloeding door Coca-Cola leidde tot wereldwijde kritiek. GEBN werd opgedoekt. De hevige kritiek zorgde er ook voor dat de frisdrankgigant bekend maakte welke onderzoeksprojecten en gezondheidsorganisaties ze in de Verenigde Staten en Canada heeft gefinancierd. Na een verzoek van foodwatch werd de financiering van wetenschappers en organisaties door Coca-Cola ook bekend gemaakt voor de meeste lidstaten van de Europese Unie. Klik hier voor meer info.

Dit is de stand van zaken

De voedingswetenschap staat in de uitverkoop. De overheid kijkt voor de financiering van wetenschappelijk onderzoek steeds meer naar bedrijven. Dit is een gevaarlijke trend, aangezien talrijke studies uitwijzen dat onderzoeksfinanciering door de (voedings)industrie de deur wijd openzet voor beïnvloeding. Financiering door bedrijven resulteert vaak in gunstige onderzoeksresultaten voor de sponsor, leidt de aandacht af van ongunstige resultaten en biedt minder ruimte voor maatschappelijk en fundamenteel onderzoek (zoals naar eerlijke, veilige en gezonde voeding). Hierbij krijgen de belangen van de industrie vaak voorrang op die van de samenleving. Lees hier meer over bij Vraag & Antwoord.

Wetenschap in opdracht van bedrijven wordt gewantrouwd. In Nederland denkt 42% van de consumenten dat wetenschappers hun onderzoek aanpassen om de resultaten te krijgen die het opdrachtgevende bedrijf wil. Naarmate de samenwerking tussen wetenschappers en het bedrijfsleven toeneemt, kan dit vertrouwen verder afnemen.

Om toch vertrouwen in de voedingswetenschap te verkrijgen wordt steeds opnieuw geroepen dat er 100% transparantie moet zijn over banden met de industrie. Uit onderzoek van foodwatch blijkt echter dat we zelfs daar niet op kunnen rekenen:

Wat wil foodwatch?

Foodwatch wil kennis in plaats van kassa. Daarom presenteert foodwatch het manifest 'Stop de uitverkoop van wetenschap'. Lees hier meer over het manifest.

Wil jij ook dat de uitverkoop van de voedingswetenschap stopt? Wil je volledig kunnen vertrouwen op de wetenschap? Onderteken dan dit manifest en laat zien dat jij voor onafhankelijke wetenschap bent! Foodwatch overhandigt het manifest aan het Ministerie van Onderwijs, de universiteiten en grote voedingsproducenten. TEKEN NU!

Deel ons manifest ook op je eigen Facebook en Twitter tijdlijn.