Persberichten 22.02.2016

Enige wenselijke uitkomst TTIP-onderhandelingen is afwijzen arbitragesysteem

Wat ook de uitkomst wordt van de komende onderhandelingsronde over het handelsverdrag TTIP, die vandaag begint in Brussel, het arbitragesysteem blijft schadelijk voor burgers. Europa wees het oude systeem (ISDS) af en kwam met een alternatief. Maar, uit onderzoeken van foodwatch en Transnational Institute (TNI) blijkt dat buitenlandse bedrijven ook in dat plan milieuregels, voedselwetten en de democratie buitenspel kunnen zetten. De TTIP-alarm coalitie van maatschappelijke organisaties (waaronder o.a. ook Milieudefensie en Greenpeace) waarschuwt dat dit door Europa ontwikkelde Investment Court System (ICS) net zo schadelijk is, en op sommige punten zelfs verder gaat en pleiten ervoor te vertrouwen op het eigen rechtssysteem.

“Europa heeft het oude arbitragesysteem ISDS doodverklaard, maar in het voorstel dat Eurocommissaris Malmström deze week met de Amerikanen bespreekt, leven  al de bezwaren van miljoenen Europeanen als zombies voort. Wetten en regels over schone energie, gezond eten, en groene energie staan ook in het nieuwe plan van Malmström gewoon onder druk.” aldus Hilde van der Pas van TNI.

Het arbitragesysteem staat deze week op de agenda bij de onderhandelingen tussen de VS en de EU in Brussel. Er zijn veel zorgen dat investeringsbescherming in verdragen als TTIP grote buitenlandse bedrijven in staat stelt om schadeclaims in te dienen tegen overheden naar aanleiding van democratisch genomen besluiten die hun onwelgevallig zijn, zoals bijvoorbeeld strengere milieuwetgeving of verbeterede consumentenbescherming. Na een stortvloed van kritiek vanuit academici, juristen, maatschappelijke organisaties en bezorgde burgers werd besloten op zoek te gaan naar een alternatief voor het omstreden ISDS. De Nederlandse Minister voor Buitenlandse Handel Liliane Ploumen verklaarde ISDS in oktober ‘dood en begraven’ en sprak haar steun uit voor een alternatief.

In reactie op de kritiek op het omstreden ISDS ging de EU terug naar de tekentafel en kwam met het Investment Court System (ICS) op de proppen. Uit de vandaag gepubliceerde analyses blijkt echter dat dit ICS wezenlijk niet veel verschilt van het zo verguisde ISDS. Net als ISDS biedt ICS buitenlandse bedrijven en investeerders de exclusieve mogelijkheid om de nationale rechtsspraak te omzeilen en overheden via internationale arbitrage aan te klagen voor democratisch genomen besluiten. De nieuwe versie kan zelfs nog gevaarlijker worden dan het oude ISDS: de Europese Commissie wil er graag een overkoepelende clausule (een parapluclausule, of ‘umbrella clause’) in opnemen die elk contract dat een overheid heeft met een buitenlands bedrijf naar het niveau van internationale arbitrage zou tillen. Zo neemt het risico op dure ISDS zaken alleen maar toe. Deze clausule is niet in de ISDS clausule in een soortgelijk verdrag met Canada (CETA) opgenomen, vermoedelijk omdat Canada het te riskant vond.

Een Nederlandse coalitie van NGO’s komt na de onderzoeken van foodwatch en TNI definitief tot de conclusie dat ICS niets meer is dan een cosmetische aanpassing, waarmee ten onrechte gesuggereerd wordt dat burgers niets meer te vrezen hebben. De maatschappelijke organisaties pleiten ervoor beide vormen van arbitrage af te wijzen. Dat is wat het ISDS systeem betreft de enige acceptabele uitkomst van de onderhandelingen.

“Ik snap niet waarom Europa, maar ook Ploumen, zo graag buitenlandse investeerders meer rechten wil geven dan haar eigen burgers. Arbitrage is een oplossing voor een niet-bestaand probleem en het Europese voorstel leidt tot meer van dit soort zaken. De VS en Europa hebben beiden een goed functionerend rechtssysteem. Daar kunnen buitenlandse investeerders prima terecht, net zoals iedereen.” aldus Jurjen de Waal van foodwatch.

Links naar onderzoeken:

Link naar Europese oproep NGO’s tegen investeringsarbitrage
http://www.s2bnetwork.org/isds-statement-feb2016/