Volkoren misleiding

Deze zomer heeft de Europese voedingsindustrie zelf bedacht wanneer een beschuit, cracker, koekje of graanproduct ‘volkoren’ genoemd mag worden. Normaal zou je zeggen dat dit alleen mag als er voor 100% met volkorenmeel wordt gewerkt. Dat geldt immers ook al voor brood en is wel zo duidelijk. Dat ziet de voedingsindustrie blijkbaar anders. Volgens hen mag je iets al volkoren noemen als het maar voor 30% uit volkorenmeel bestaat, mits het meer volkorenmeel bevat dan bloem.

Dit vindt foodwatch volstrekt onvoldoende en misleidend. Als je een volkorenproduct koopt moet je er vanuit kunnen gaan dat alle graan in het product ook volkoren is. Als een fabrikant er maar voor de helft volkorenmeel in doet, moet het heten zoals het is: half volkoren, zoals Honig als uitzondering doet. De overheid moet het verbieden dat producten die witte bloem bevatten als ‘volkoren’ worden verkocht. Deze regel is al wel in de wet vastgelegd voor brood.

De nieuwe Europese afspraak, die voor producenten geheel vrijwillig is, maakt dat producten als crackers met 51% volkorenmeel en volkoren beschuit met 42% volkorenmeel als niet misleidend worden beschouwd. Sommige volkorenproducten voldoen niet eens aan deze slappe definitie en zouden hun product aan moeten passen: zoals Peijnenburg ontbijtkoek met slechts 22% volkorenmeel.

Eerlijke voorlichting over volkoren is letterlijk soms van levensbelang: Als je te weinig vezels eet, loop je meer risico op hartziekten, beroerte, darmkanker, borstkanker en diabetes type 2. In Nederland eet de overgrote meerderheid veel minder vezels dan de aanbevolen 30-40 gram per dag.

Afspraak voedingsindustrie met NVWA bleek kwijt
 
De afgelopen tijd is er meermalen kritiek geweest op de misleiding van voedingsfabrikanten rond ‘volkoren’. Zo nomineerde foodwatch Jumbo haar volkoren Knackebrod – met slechts 41% volkorenmeel - voor de Gouden Windei verkiezing 2016. In deze verkiezing kiest de consument het meest misleidende product. Nog dezelfde maand bekritiseerde ook de Consumentenbond het gebrek aan volkorenmeel in crackers. De producenten verdedigden zich door te verwijzen naar een 30 jaar oude afspraak met de handhavingsautoriteit NVWA waarin zou staan dat een volkorenproduct minimaal voor 50% van het graanbestanddeel uit volkorenmeel moet bestaan. Bij de NVWA bleek men echter niks af te weten van deze afspraak. Ook andere afspraken van onze wetshandhaver NVWA met de industrie bleek de NVWA niet op een rijtje te hebben. Dit leidde recent tot de merkwaardige oproep van de NVWA aan de voedingsindustrie om alle (lopende) afspraken die de NVWA met de voedingsindustrie heeft gemaakt, aan hen bekend te maken...

Volkoren brood wel écht volkoren

Alleen voor brood is wettelijk vastgelegd dat de claim volkoren ook echt betekent dat het brood geen witte bloem mag bevatten en alleen volkorenmeel mag bevatten. Voor andere producten geldt deze eis niet. Door de toenemende aandacht voor gezond eten claimen steeds meer voedingsfabrikanten, terecht of onterecht, dat hun product volkoren is: crackers, ontbijtkoek, koekjes, diverse pasta’s, beschuit, soepstengels, ontbijtgranen, knäckebröd, eierkoeken, muesli, pitabrood, biscuits, toastjes, couscous, wraps, noedels, pannenkoeken, lasagne, croutons, havermout, pizzabodem, quinoa tot zelfs volkoren vissticks.

Andere vormen van misleiding: meergranen, bruin brood en vezelrijk

Consumenten worden bij graanproducten niet alleen rond de claim ‘volkoren’ misleid. Veel meergranen producten bevatten amper andere granen dan het (goedkopere) hoofdbestanddeel tarwe, soms <link nl onze-campagnes onderwerpen misleidende-marketing actuele-nieuwsberichten foodwatch-betrapt-albert-heijn-met-meergranen>minder dan een snufje. Bruin brood bevat vaak niet veel meer vezels dan wit brood. En de <link nl doe-mee tips-van-foodwatch-voor-jou bron-van-vezels-gezond-of-word-je-misleid>claim ‘bron van vezels’ is weliswaar een Europees wettelijk beschermde term maar de definitie is zo slap dat consumptie van dergelijke producten vaak amper bijdraagt aan je dagelijkse vezelbehoefte.

foodwatch zal campagne blijven voeren tegen deze en andere vormen van misleiding. Wil je hiervan op de hoogte blijven, dan abonneer je op onze <link nl nieuwsbrief aanmelden-voor-de-nieuwsbrief>gratis e-mailnieuwsbrief.