Handhavingsverzoeken over meergranenproducten bij Lidl en Aldi

foodwatch heeft vandaag handhavingsverzoeken bij de NVWA ingediend tegen meergranenproducten bij Lidl en Aldi. In veel meergranenproducten zitten amper andere granen dan de hoofdgraan tarwe. Fabrikanten verhullen dit vaak door het percentage van de granen niet in de ingrediëntenlijst te vermelden, terwijl hier wel Europese regels over zijn. Met de handhavingsverzoeken tegen de producten bij Aldi en Lidl wil foodwatch duidelijkheid krijgen voor de consument over wat ze nu precies koopt. Albert Heijn, Jumbo, Plus en anderen hebben foodwatch al beloofd de meergranengehaltes wel op de verpakking te gaan vermelden of doen dit reeds. Ook beloven verschillende fabrikanten, waaronder Albert Heijn, Bolletje en Dr. Oetker, minimaal 10% andere granen dan hoofdgraan tarwe in hun producten te stoppen.

Er bestaan honderden meergranenproducten, met naast meergranenbrood onder andere ook meergranenbeschuit, -crackers, - koek, -pasta, -pannenkoeken en -tortilla’s. Omdat specifieke regelgeving ontbreekt kunnen fabrikanten producten als beschuit al ‘meergranen’ noemen als één korrel gerst, haver en rogge is toegevoegd aan het hoofdbestanddeel tarwe. Deze meergranenproducten zijn wel vaak aanzienlijk duurder. Europese regels bepalen dat, bij ingrediënten die karakteristiek zijn voor producten, in de ingrediëntenlijst duidelijk moet worden gemaakt hoeveel er van dit ingrediënt in het product zit. Zo kunnen consumenten hiermee rekening houden. Deze wettelijke verplichting wordt volgens foodwatch ten onrechte niet toegepast bij de meeste meergranenproducten. Veel fabrikanten betwisten deze verplichting, en daarom zal foodwatch nu via een verzoek bij de NVWA helderheid proberen te krijgen.

Wetgeving schiet tekort

“Meergranen” is geen wettelijk beschermde term en mag zodoende vrij gebruikt worden door fabrikanten. Er moeten natuurlijk wel meerdere granen in een meergranenproduct zitten maar de hoeveelheden ervan zijn onbepaald. Dat maakt het erg aantrekkelijk voor fabrikanten om een extra graantje winst mee te pikken bij de interesse van de consument in deze producten: Je hoeft maar een korreltje duurdere granen naast de tarwe in het product te doen om je product ‘meergranen’ te mogen noemen. Maar de meergranenproducten worden meestal wel aanzienlijk duurder verkocht. Tel uit de winst voor de fabrikant. Er is momenteel sprake van dat voor brood mogelijk een wettelijke definitie van meergranenbrood van kracht zal worden door aanpassing van het Warenwetbesluit meel en brood: meergranenbrood moet dan minimaal uit 3 granen gaan bestaan, met minstens 10% van de andere granen dan het hoofdgraan (meestal tarwe). Dat is nog steeds heel weinig maar voor andere meergranenproducten als beschuit, crackers, toast en pannenkoeken zijn hierover in het geheel geen plannen. Een aantal fabrikanten, waaronder AH, dr. Oetker en Bolletje, hebben foodwatch toegezegd een minimum percentage van 10% te zullen gaan hanteren of doen dit reeds.  

Dat in meergranenproducten vaak amper andere granen zitten dan het hoofdgraan tarwe, vindt foodwatch al misleidend. Daarbovenop komt echter dat de fabrikanten dit verzwijgen door vrijwel nooit te ‘kwidden’ (kwantitatieve ingrediënten declaratie): vermelden van de hoeveelheid van de ingrediënten in de ingrediëntenlijst. Zo moet bijvoorbeeld bij een aardbeidrank het percentage aardbei worden vermeld. Dit kwidden is Europees wettelijk verplicht voor ingrediënten die in de naam voorkomen, daarmee geassocieerd worden of van wezenlijk belang zijn om het product te karakteriseren, zo bevestigt ook de NVWA. De granen in meergranenproducten zijn karakteristiek en zijn ook direct verbonden aan de naam dus producenten zijn verplicht deze te kwidden, daarvan is foodwatch overtuigd. Maar een aantal bedrijven ontkent dit. Sommige bedrijven zijn zelfs zo flauw om de wet te letterlijk te nemen en wel het totaal percentage meergranen te vermelden (“meergranen: 87%”) maar niet het percentage van de afzonderlijke granen. Met die informatie schiet de consument niets op en kan de fabrikant het percentage granen geheim houden.Met het handhavingsverzoek bij de NVWA wil foodwatch duidelijkheid scheppen over de wetsuitleg en fabrikanten dwingen zich aan de regels te houden, door de informatie over de graanpercentages aan consumenten te verstrekken. Als de NVWA niet optreedt, kan foodwatch verder procederen.

Marktonderzoek: amper meergranen in meergranenproducten, fabrikant verzwijgt het

foodwatch onderzocht eind 2018 de meergranenproducten van de 5 grootste supermarkten: Albert Heijn, Jumbo, Lidl, Aldi en Plus. De producten werden geselecteerd als ‘meergranen’ in de benaming stond. Dit leidde tot een totaal van ruim 150 meergranenproducten. Bij een meerderheid hiervan waren de afzonderlijke granen niet (allemaal) gekwid, zoals bij diverse producten te koop bij Aldi en Lidl.