Overheid schuift verantwoordelijkheid gezond eten af op burgers

Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn & Sport heeft de campagne ‘Fit op jouw manier’ gelanceerd. Hiermee wil de overheid consumenten aansporen om onder meer gezond en gevarieerd te eten en drinken.

Met deze voorlichtingscampagne schuift de overheid, volgens voedselwaakhond foodwatch, de verantwoordelijkheid voor overgewichtspreventie wederom af op de consument. Terwijl de afgelopen maanden rapporten van het RIVM, Wageningen University & Research en de Universiteit van Utrecht, en de Universiteit van Amsterdam allemaal aandringen op betere wet- en regelgeving door de overheid.

Elif Stepman van foodwatch: “Het is makkelijk praten om consumenten aan te sporen geen snoep meer te eten terwijl ze in zowat een snoepwinkel leven. Als je wil dat consumenten de gezonde keuze maken, moet je er eerst voor zorgen dat er voldoende gezonde opties zijn.”

Nederland snoepland 

Gezonde voeding is vaak duurder dan ongezond voedsel, zo’n 70% van het aanbod in de supermarkt bestaat uit bewerkt en ongezond voedsel, en 82% van de aanbiedingen in supermarktfolders is ongezond. Voedselkeuze is bovendien maar 30% beredeneerd gedrag. Het is vooral intuïtief.

Het intuïtief voor gezonde voeding kunnen kiezen is haast onmogelijk in een omgeving waar het merendeel van het aanbod ongezond is. Onderzoek van de Universiteit van Amsterdam concludeert dat het uitgangspunt van individuele keuzevrijheid wat betreft gezonde voeding een wetenschappelijk achterhaald uitgangspunt is. Toch blijft de overheid “maatregelen voor zich uitschuiven”, zoals een onderzoek van de universiteiten WUR en UU concludeert.

Stepman: “Verantwoordelijkheid schuift de overheid ofwel af op de consument, via voorlichtingscampagnes. Ofwel op de voedingsindustrie onder het mom van zelfregulering. Wanneer durft de overheid eindelijk doortastende maatregelen te nemen, die de gezondheid van Nederlandse burgers  écht beschermen?”

Falend beleid

De Nederlandse overheid laat de obesitascrisis al jaren op z’n beloop. De huidige maatregelen, vastgelegd in het Nationaal Preventieakkoord, zijn vooral gericht op bewustwording van de consument, onderzoek en zelfregulering door de voedingsindustrie.

De maatregelen in het Nationaal Preventieakkoord om overgewicht terug te dringen volstaan volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) niet om de beoogde daling van mensen met overgewicht tot minder dan 40% te behalen. Sterker nog, volgens de laatste vierjaarlijkse Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV) van het RIVM (2018) en het trendscenario van de mogelijke ontwikkelingen tussen nu en 2040, zal het overgewichtcijfer niet dalen maar stijgen: “Het percentage mensen met overgewicht neemt tot 2040 toe bij alle sociaaleconomische groepen.”

Tijd voor wettelijke maatregelen

Op hetzelfde moment dat de overheid de voorlichtingscampagne ‘Fit op jouw manier’ opstart, brengt het RIVM een nieuw rapport uit waaruit wederom blijkt dat de afspraken met de industrie voor een reductie van suiker, vet en zout in producten falen. “Er had meer kunnen worden bereikt als voor meer producten ambitieuzere afspraken gemaakt waren”, aldus het RIVM. Toch blijft het volgens voedselwaakhond foodwatch wachten op ambitieuze afspraken. Stepman: “Waar blijft de suikertaks? De verlaging van de btw op groente en fruit? Het verbod op gezonde kindermarketing? Wettelijke doelstellingen voor een gezondere voedselomgeving? Voor al deze maatregelen is bewezen dat ze werken. Waar wacht de overheid op?”

Samen met vele duizenden consumenten roept foodwatch de overheid op eindelijk wettelijke en financiële maatregelen voor een gezondere voedselomgeving te nemen. Foodwatch vraagt iedereen het ‘Offensief voor onze gezondheid’ massaal te ondertekenen.