Giftige minerale olie olijfolie, 26x over limiet

“Olijfolie 26x over limiet aan toegestande minerale olie, consumenten niet publiekelijk gewaarschuwd door overheid”. Dit is geen nachtmerrie, maar het nieuwste voedselveiligheidsalarm. Nota bene door oplettendheid vanuit Nederland gesignaleerd!

Olijfolie uit Spanje met 26 keer de tijdelijke maximale limiet voor minerale oliën is in meerdere Europese landen terechtgekomen. Bij ons is het verkocht bij de Makro. Deze horeca-groothandel heeft weliswaar een terughaalactie op hun website gehad, maar bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) bleef het muisstil qua communicatie richting burgers. Waarom wordt er hiervoor geen publieke waarschuwing afgegeven? We gaan aan Tweede Kamerleden vragen om hier werk van te maken in Den Haag!

Laat de industrie er niet mee wegkomen!

Minerale oliën zijn chemische verontreinigingen afkomstig uit petroleum die tijdens verwerking, verpakking of transport in voedingsmiddelen terecht kunnen komen. Dit kan zeer ernstige gevaren opleveren voor de volksgezondheid. Testen die door ons zijn gedaan in 2019 en 2021 hebben alarmerende niveaus minerale oliën in onder meer ontbijtgranen, babymelk, bouillonblokjes en andere alledaagse voedingsmiddelenaan het licht gebracht. Na deze onthullingen heeft de Europese Commissie begin 2024 - eindelijk -conceptlimieten voorgesteld. Maar helaas: ze gaan niet ver genoeg, want minerale olie hoort helemaal niet in je eten en drinken te zitten!

Onlangs heeft het hoofd van de Europese Voedselveiligheidsautoriteit EFSA, Bernhard Url, nog trots in een interview laten optekenen: "Wij onderhandelen niet over voedselveiligheid." De EU pocht graag dat we 's werelds strengste normen hebben op het gebied van voedselveiligheid. Toch toont de stroom aan productwaarschuwingen over verontreinigingen met onder meer minerale oliën aan dat strengere regelgeving noodzakelijk en urgent is.

Geen minerale olie in ons voedsel

Nieuwe wetgeving is al jarenlang in de maak en het laatste jaar is het akelig stil geweest rondom dit proces. Daarom hebben wij een Europees verzoek op openbaarheid van informatie ingediend (vergelijkbaar met onze Wet Open Overheid WOO), naar alle interne communicatie tussen de Europese Commissie en lidstaten.

En nu weten we meer! We hebben tientallen documenten van EU-lidstaten ontvangen. De ontdekkingen daarin zijn alarmerend: sommige regeringen - zoals Duitsland en Nederland - pleiten voor eenvoudigere, betere regels. Maar anderen, zoals Spanje en Italië, herhalen de verzoeken vanuit hun industrieën. En die zijn uiteraard voor zwakke limieten en lange vrijstellingen. Helemaal verontrustend is dat de Italiaanse regering integraal industrieverklaringen door heeft gestuurd naar de Commissie - in plaats van hun eigen evenwichtige visie te presenteren. En de Franse regering? Die heeft tot nu toe geweigerd om haar informatie te delen met ons.

De opgevraagde documenten laten dus duidelijk zien dat verwatering en zwakke limieten dan voorgesteld op de loer liggen. Terwijl vanwege het potentiële gezondheidsgevaar van minerale olieën eigenlijk alleen de aller strengste regelgeving nodig is: een nultolerantie!

De documenten bevatten uitwisselingen met acht lidstaten en tonen aan dat het wetsontwerp:

• Te complex is: het EU-wetsvoorstel stelt verschillende limieten aan minerale olie  voor voor ieder ingrediënt in plaats van voor het voedingsmiddel als geheel. Nationale handhavingsautoriteiten moeten straks zeer ingewikkelde berekeningen maken voor iets simpels als een koekje. Meerdere lidstaten noemen deze aanpak onwerkbaar!
• Moeilijk te handhaven is: nationale voedselveiligheidsinstanties waarschuwen dat deze regels vrijwel onmogelijk toe te passen zijn. De juridische onzekerheid maakt het moeilijk om tegen verontreinigde producten op te treden, waardoor consumenten onbeschermd blijven.
• Beïnvloed wordt door de industrie: uit de documenten die wij hebben gekregen blijkt dat sommige overheden de industrie voor zich laten spreken. Zo heeft Spanje zich bijna uitsluitend gericht op het beschermen van olijfolielimieten. Olé, hier gaan bedrijfsbelangen weer eens boven de gezondheid van burgers!

Sommige typen minerale olie, zoals MOAH (aromatische koolwaterstoffen), zijn potentieel kankerverwekkend en genotoxisch volgens de EFSA. Andere, zoals MOSH (verzadigde koolwaterstoffen), kunnen zich in het lichaam opstapelen. Deze stoffen horen niet in ons voedsel!

Een paar maanden geleden zijn we nog naar Brussel gegaan om met de ambtenaren van de Europese Commissie te praten en alle handtekeningen tot dan toe te overhandigen. Daar is ons verteld dat strenge wetgeving opnieuw is uitgesteld! De EU-wetgevers mogen niet zwichten voor industriedruk en moeten kiezen voor een beschermende aanpak. Sluit je ook nog aan bij inmiddels meer dan 230.000 mensen die al een sterke, begrijpelijke EU-wet tegen minerale olieverontreiniging in voedsel eisen. Geen mazen. Geen vertragingen. Geen vuile handen meer.