Loze beloften kun je niet eten - teken onze petitie voor goedkopere boodschappen

Vandaag gaat de coalitie waarschijnlijk akkoord met een voorjaarsnota waarin geen maatregelen worden genomen om onze boodschappen goedkoper te maken. Dit, terwijl driekwart van de Nederlanders vindt dat de overheid veel te weinig doet om om te prijzen van onze boodschappen te beheersen. Wij trekken aan de noodrem: torenhoge inflatie en dure boodschappen zijn geen natuurverschijnsel maar beleid! Daarom hebben wij een eisenpakket aan deze regering: genoeg gepraat, tijd voor echte maatregelen! Teken de petitie en eis goedkopere boodschappen!

Dure boodschappen treffen mensen in alle lagen van de samenleving. Zoals Rianne (34): "Soms staat er ineens niks meer op mijn rekening als ik bij de kassa sta. Dan moet ik spullen terugleggen. Met een fulltimebaan, nota bene. Vroeger hoefde ik daar nooit over na te denken – nu gebeurt het bijna elke maand."  Of Axan (28): "Als ongedocumenteerd persoon mag ik niet werken en heb ik geen recht op de voedselbank. Het Rode Kruis geeft me voor zes maanden €21,50 per week. Daar koop ik brood en kaas van – groente en fruit zijn veel te duur."

In maart nodigde de Tweede Kamer supermarkten en voedselfabrikanten uit voor een urgent rondetafelgesprek over de hoge prijzen. Ze kwamen niet opdagen. Pas na publieke druk schoven ze vorige week aan tafel. Politici zaten klaar met potjes appelmoes als bewijsstuk van het absurde prijsverschil. De verklaring? Gianluigi Ferarri, bestuursvoorzitter van inkoopbedrijf Everest, legde in het rondetafelgesprek uit dat fabrikanten de prijzen kunstmatig hoog houden door zogeheten 'territoriale leveringsbeperkingen'. Dat betekent dat hetzelfde product in ieder land net iets anders wordt gemaakt – met een andere barcode, etiket of verpakkingskleur – zodat supermarkten niet kunnen inkopen waar het goedkoper is. Een bewuste strategie van voedselreuzen als Unilever, Nestlé, Coca-Cola Company en PepsiCo, om per land de maximale winst te pakken.

Politici zeggen voortdurend (werkende) mensen te willen helpen. De VVD noemt inflatie zelfs een sluipschutter voor de middeninkomens. Maar toen de SP voorstelde om de btw op groente en fruit te verlagen, stemde een Kamermeerderheid het voorstel weg. GroenLinks-PvdA wil juist de wetgeving rondom etiketten versoepelen, zodat supermarkten goedkoper kunnen inkopen in het buitenland. Maar dat lost het probleem niet op en brengt nieuwe risico’s met zich mee: verwarring over allergenen, gebrekkige gebruiksinstructies en minder transparantie voor consumenten. Belangrijker nog: dit soort voorstellen pakken de werkelijke oorzaak niet aan. Zolang multinationals via slimme trucs en hun marktmacht de markt manipuleren en voedselprijzen opdrijven, blijven wij aan de kassa te veel betalen. De regering heeft de middelen om in te grijpen, maar weigert ze in te zetten!

We hebben zeven eisen onder elkaar gezet om het onze regering makkelijk te maken. Geen ruimte meer voor uitstel, geen ruimte voor excuses.

1. Verplichte transparantie over marges op voedselprijzen 
   om in te kunnen grijpen bij inflatie en torenhoge prijzen van voedsel, is duidelijkheid nodig over de marges en margemixen van producenten en supermarkten.
    
2. 0% btw op groente en fruit
   Gezond eten is geen luxe, het is een eerste levensbehoefte. De beloofde btw-verlaging op groente en fruit blijft maar uitgesteld, terwijl de prijzen blijven stijgen. Voer deze maatregel nu door!
    
3. Stop handelsbelemmeringen die voedsel duurder maken
   Onnodige regelgeving en bedrijven die mazen in de wet benutten, drijven de prijzen op. Maak een einde aan inkooprestricties en stop de selectieve distributie die de interne markt verstoort.
    
4. Verbied marketing op ongezond voedsel
   Er gaat jaarlijks 1,6 miljard euro naar reclame – vooral voor ongezonde producten. Dat is 3,5% van de voedselprijs.
    
5. Stel een prijsplafond in
   De overheid moet –net als bij energie- maximale prijzen instellen voor essentiële basisboodschappen zoals brood, groente en fruit. Zo voorkom je dat mensen tijdens een crisis de hoofdprijs betalen voor hun dagelijkse eten.
    
6. Maak betere wetgeving en bestraf overtreders hard
   Maak krimpflatie (minder product, hogere prijs) en beknibbelflatie (mindere kwaliteit, zelfde prijs) strafbaar. Het is onacceptabel dat consumenten steeds minder krijgen terwijl de winsten stijgen.
    
7. Stop honger als verdienmodel – stop voedselspeculatie
   Eis transparantie op de financiële markten: beleggers en grondstofbedrijven moeten hun posities en aandelen openbaar maken om honger als verdienmodel te voorkomen.

De voedselcrisis is geen natuurverschijnsel, het is het resultaat van politieke keuzes! Die keuzes kunnen – en moeten – anders. Teken onze petitie en zet samen met ons de politiek onder druk. Want betaalbaar, gezond en voedzaam eten moet de norm zijn. Geen luxe.

Wij roepen iedereen op om de petitie te tekenen om de druk op de politiek te vergroten. “Gezond en betaalbaar eten moet de norm zijn – geen luxe”, aldus Van Gemert.