Lobbyvrij-logo Nutri-Score
Dit is het probleem
Nederland verkeert in een gezondheidscrisis. Nu al lijdt 50% van alle Nederlanders aan overgewicht en is 15% obees. Als er geen maatregelen worden genomen is in 2050 64% van alle Nederlanders te zwaar.
Dit zorgt voor veel persoonlijk en maatschappelijk leed. De druk op ons overbelaste zorgstelsel neemt hand over hand toe. Het RIVM heeft berekend dat er jaarlijks circa 13.000 sterfgevallen toe te schrijven zijn aan ongezonde voeding. Dit kost ons 6 miljard euro per jaar.
Dit vraagt om serieuze maatregelen en een voedselkeuzelogo voor op de verpakking is daarbij een belangrijk instrument in de strijd voor onze gezondheid. Het RIVM heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar welk voedselkeuzelogo het beste voldoet aan de criteria voor een consument-vriendelijk voedselkeuzelogo en Nutri-Score kwam als beste uit te de bus.
Dit is de stand van zaken
In 2020 beloofde de EU eindelijk met een verplicht voedselkeuzelogo voor op voedselverpakkingen te komen (de discussie was al vanaf 2008 gaande). In 2022 zou dit voedselgezondheidslogo het licht zien. Of zij voor Nutri-Score zou kiezen of een alternatief werd nog niet gespecificeerd.
Maar de voedselindustrie en een aantal lidstaten, waaronder Italië, bleven zich fel verzetten tegen een voedselkeuzelogo in het algemeen en Nutri-Score in het bijzonder. Terwijl: honderden wetenschappers steunen het Nutri-Scorelabel net als de International Agency for Research on Cancer. Maar helaas, de lobby bleek succesvol en het onderwerp werd geruisloos afgevoerd van de agenda. Wij willen weten hoe dit zit, maar ondanks kritiek van de Europese Ombudsman (‘wanbeleid van de Commissie’) hebben we documenten die hier inzicht in moeten geven nog steeds niet ontvangen van de Europese Commissie.
In het voorjaar van 2024 startte de overheid een publiekscampagne over Nutri-Score; helaas gebeurde dit niet direct met de invoering van Nutri-Score als officieel voedselkeuze logo, waardoor er nog steeds misverstanden bestaan. Maar het is eigenlijk heel eenvoudig. De belangrijkste punten nog even op een rijtje:
- Nutri-Score gebruik je om producten met elkaar te kunnen vergelijken in dezelfde categorie.
- De score is de uitkomst van een rekensom: het algoritme weegt ongezondere tegen gezondere nutriënten. Nutriënten met minpunten: de hoeveelheid kilojoule, verzadigd vet, zout en suiker (ook kunstmatige zoetstoffen in dranken krijgen minpunten). Ingrediënten met pluspunten: peulvruchten, groenten, fruit, vezels en eiwit.
- In 2024 is het algoritme opnieuw verbeterd. Hierdoor sluit het algoritme beter aan op gezondheidsrichtlijnen. Ook krijgen nu meer ultra-bewerkte producten een slechtere score dan voorheen: circa 87% van ultra-bewerkte voedingsmiddelen krijgt een score C, D of E.
Wil je zelf de Nutri-Score van een product berekenen? Dan kun je hier de rekentool downloaden.
Officieel voedselkeuzelogo in Nederland
Nederland heeft de EU-hervorming intussen niet afgewacht. In 2024, na een pilot-periode die vanaf 2019 liep, is Nutri-Score het officiële voedselkeuzelogo geworden in Nederland. Producenten worden echter niet verplicht het voedsellogo te gebruiken; dit gebeurt op vrijwillige basis. Ook andere landen in Europa hebben Nutri-Score aangenomen, waaronder België, Duitsland, Frankrijk en Spanje.
We zien dat de overgrote meerderheid van Nederlandse consumenten al goed bekend is met het logo. Verder is 70% van Nederlandse consumenten er positief over, volgens onderzoek van de Universiteit Utrecht. In Frankrijk waar Nutri-Score al in 2017 officieel is ingevoerd maken consumenten daadwerkelijk betere keuzes door Nutri-Score. Daarnaast gebruiken producenten Nutri-Score om beter scorende producten op de markt te brengen of voorzien bestaande producten van een betere samenstelling. Dit is ook een van de doelstellingen van de Nutri-Score en in onze ogen een goede ontwikkeling.
Maar de voedselindustrie blijft tegenwerken
In september van 2024 maakte Danone bekend de Nutri-Score van een aantal van haar producten te verwijderen. De yoghurtdrinks zouden een lagere score krijgen volgens het nieuwste algoritme van 2024 en daar was de voedselproducent niet blij mee. Wij hekelen deze vorm van cherrypicking, en dit benadrukt de noodzaak van een verplicht voedselkeuzelogo voor de hele EU.
Gelukkig blijven andere producenten wél enthousiast over Nutri-Score. Ook Nederlandse supermarkten hebben beloofd Nutri-Score op al hun huismerkverpakkingen te zetten. Albert Heijn heeft Nutri-Score op de schappen en webshop gezet voor haar hele assortiment.
Wat wil foodwatch?
Maar dat is niet genoeg. Een belangrijk doel van Nutri-Score voor de consument is om goede vergelijkingen te kunnen maken binnen productgroepen. Dit kan alleen wanneer het logo op álle producten staat. Tijd voor een verplicht logo voor alle voedselproducenten in de EU.
Er is geen tijd te verliezen! Nutri-Score moet onmiddellijk worden ingevoerd in de hele EU als het verplichte, geharmoniseerde voedselkeuzelogo voor op de verpakking van alle voedselproducten, zonder uitzonderingen. Desnoods is het aan nationale overheden om hierin het voortouw te nemen en Nutri-Score alvast op nationaal niveau verplicht te stellen.